Lösemiyi Anlamak

Kanser, insanlığın var oluşundan beri farklı adlarla anılarak günümüzde de varlığını sürdürmektedir. Kanser terimini ‘Tıbbın Babası’ olarak anılan Hipokrat (M.Ö. 460-377), organizmanın şifa bulmayan yeni oluşumları ifadesiyle açıklamıştır.  Galen (M.S. 2 yüzyıl) vücut yüzeyinde büyüyen ve kızaran şişkinlikleri yengece benzettiği için ‘kanser’ adını vermiştir.

Çağımızın yaygın hastalıklarından biri olan kanser farklı bölgelerde ve farklı düzeylerde teşhis edildiğinden kanser tedavileri de farklılık göstermektedir. Bilinen kanser türlerine örnek olarak akciğer kanseri, meme kanseri, ilik kanseri, deri kanseri, kan kanserini verebiliriz.

 Kan kanseri, diğer adıyla lösemi kan hücrelerin özellikle de akyuvarların normal çoğalma düzeyinden daha hızlı çoğalması nedeniyle oluşan bir kanser türüdür. Lösemi vücuttaki kan ,üretim sistemini kötü etkilemektedir. Lösemi de kendi içinde çeşitlenmektedir. Örneğin çocuklarda sıklıkla görülen kan kanseri akut lösemisi iken yetişkinlerde sıklıkla kronik lösemi vakaları görülmektedir. Ayrıca hücre tipine göre de farklı çeşitleri (myeloid, lenfoid gibi) vardır.

Kanser hastalarına tanım yapılırken tam olarak hastalığın nedeninin belirtilmesi zordur. Kan kanserinde de durum böyledir. Kan kanserine neden olabileceği düşünülen birkaç risk faktörü vardır: Yüksek düzeyde radyasyona ve diğer kimyasallara maruz kalmak, genetik rahatsızlıklar (down sendromu gibi), kan hastalıklarına sahip olma, alkol ve sigara kullanımı ve aile öyküsünün risk faktörleri arasında olduğu belirtiliyor.

Kan kanserinin en sık belirtileri, koltuk altı veya boyunda ele gelen lenf nodu, bilinmeyen ateş, halsizlik, yorgunluk, ciltte kendiliğinden veya kolaylıkla meydana gelen çürümeler, kemik ve eklemlerde ağrı ve gece terlemeleridir.

 Lösemide tedavi hastalığın tipine ve ilerleme durumuna göre farklılık göstermektedir: Radyoterapi, kemoterapi, kemik iliği nakli ve immunoterapi sık kullanılan tedavi yöntemleridir.

Tedavi yöntemlerinin de yan etkileri vardır. Özellikle kemoterapi alan bireylerde bulantı, kusma, saç dökülmesi, iştahsızlık, yorgunluk gibi yan etkiler görülmektedir.

Her yıl Kasım ayının 2-8. günleri arası Lösemili Çocuklar Haftası olarak bilinmektedir. Çocukluk çağında görülen kanserlerin başında lösemi gelmektedir. 15 yaş ve altı olan kanser teşhisi konulmuş çocuklarda %25-35 oranında lösemi görülmektedir.

Türkiye’de 1990 yıllarında çocuklarda lösemiye bağlı olarak ölüm oranı daha fazla olduğundan dolayı Dr. Üstün EZER, 2 doktor ve lösemili 2 çocuğun babasının katkılarıyla LÖSEV (Lösemili Çocuklar Sağlık ve Eğitim Vakfı) 1998 yılında kurulmuştur.

LÖSEV’in amacı lösemili ve kan hastalıkları bulunan çocukların sağlık ve eğitim başta olmak üzere her türlü ihtiyaçların karşılanmasına yardımcı olmak, kan hastalıkları alanında ulusal düzeyde eğitim, tedavi ve araştırma kurumları açarak çocuklara destek olmaktır. Bu amaç doğrultusunda 2000 yılında Türkiye’nin ilk ve tek LÖSANTE’yi (Lösemili Çocuklar Hastanesi), 2008 yılında lösemili çocukların ücretsiz eğitim alabileceği Lösemili Çocuklar Okulu’nu, 2010 yılında lösemili çocukların ve ailelerin konaklayabileceği Lösemili Çocuklar Köyü’nü kurmuşlardır.

Ayrıca Türkiye’yi kanser, lösemi ve tedavi konusunda bilinçlendirerek toplumsal ve kalıcı hizmetler vermeyi amaçlamıştır. Türkiye’de LÖSEV’e destek veren binlerce gönüllü bulunmaktadır. Bu gönüllüler bağış vererek ya da çocuklarla bir araya gelerek çocuklara destek vermektedir.

Kaynaklar

Ak, B., Alpteker, H., Altundağ, B., Aydoğan, Y., Karaçam, Y. ve Okyay, Ö. (2016). Lösemili çocuklara yönelik uygulanan psikososyal desteğin etkileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2549-2560.

Atıcı, E. (2007). Tıp tarihinde kanser ve lösemi. Türk Onkoloji Dergisi, 22(4), 197-204.

Ayas, H. ve Dirik, G. (2018). Kanser hastası çocukların ebeveynlerinde travma sonrası gelişim ve yükleme biçimleri. Türk Psikoloji Yazıları, 21(41), 1-12.

Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Kan kanseri (Lösemi). T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kanser Dairesi Başkanlığı. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-turleri/kanser-turleri/kan-kanseri-lösemi.html adresinden 1 Kasım 2022 tarihinde alınmıştır.

LÖSEV. Tarihçe. LÖSEV (Lösemili Çocuklar Vakfı). https://www.losev.org.tr/v6/sayfa/tarihce-27 adresinden 1 Kasım 2022 tarihinde alınmıştır.

Öne Çıkan Görsel: iStockPhoto.com 

 

Leave a Reply