Sosyopati ve Psikopati

Sosyopat terimi ile psikopat terimi halk arasında, sıklıkla benzer bir şekilde tanımlanmasına karşın birbirinden farklı özelliklere ve semptomlara sahip iki farklı klinik bozukluktur. Sosyopatik belirtileri sergileyen kişilere “sosyopat”, psikopatik belirtiler sergileyenlere ise “psikopat” denilmektedir. Genel olarak bu iki tür, DSM V’de yer alan anti sosyal kişilik bozukluğunun özelliklerini taşıyan belirtiler sergilemektedir. Başkalarının haklarını ve duygularını göz ardı eden kişilere bu teşhis(ler) konulmaktadır. Zaman zaman her iki terim de birbirinin yerine kullanılsa da her birinin geniş bir şekilde tanımlanabilecek ayırıcı çizgileri vardır.

Sosyopati

            Psikopat teriminden bir miktar farklı ve asıl olarak sosyopati, antisosyal kişilik bozukluğu olarak da bilinir. Fakat girişte de bahsedildiği gibi bu iki türün belirtileri bu bozukluğun tanımında yer almaktadır. ASKB’li insanlar başkalarının duygularını anlayamazlar. Çoğunlukla, verilen zarardan dolayı kendilerini suçlu hissetmeden kuralları çiğner ve dürtüsel kararlar alırlar. Sosyopatlar çevrelerindeki insanları ve hatta yabancıları kontrol etmek için ‘akıl oyunları’ da kullanabilirler. Ayrıca karizmatik veya çekici olarak da algılanabilirler. Çevresiyle sosyalleşmeye en az ilgi gösteren kişi genellikle bir sosyopat altında kategorize edilir. Yaşamlarının erken dönemlerinde yaşanan kötü ve beklenmedik deneyimler, travmalar sosyopati veya antisosyal bozukluğa neden olabilir. Sosyopatların bazı özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Kanunlara uymamak
• Çıkarları için elden geleni yapmak
• Saldırgan ve agresif davranışlar sergilemek
• Sorumlulukları yerine getirememe
• Suçluluk yetisinde eksiklik
• Oldukça fazla kibirli bir yapı

Psikopati

            Psikopati, uyumsuz kişilik özellikleri ile kümelenmiş bir bozukluktur: yetersiz duygusal tepkiler, empati eksikliği, zayıf davranış kontrolü, antisosyal sapkınlıklar ve kriminal davranışlarla sonuçlanan nöropsikiyatrik bir bozukluktur. Psikopatlar, işlenen suçların büyük bir oranından sorumludur. Onların manipülatif kişilerarası tarzları, büyük bir ölçüde bireyin yaşamı, işi ve ilişkileri üzerinde yıkıcı bir etkiye sahiptir. Genellikle çevrelerindeki insanları manipüle edecek bir doğaya sahiptirler ve hatta kendilerine yakın olan kişilerin duygularıyla kolayca oynayabilirler. Psikopatlığın oluşmasında genetik, çevresel faktörler, kişinin deneyimleri ve beyin hasarının etkisi olabilir. Psikopatların bazı özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Samimiyetsizlik
• Benmerkezcilik
• Sevgi alma ve verme yetersizliği
• İleri analitik zeka seviyesi
• Utanç yoksunluğu
• İntihar girişimleri
• Psikonevrotik belirtilerin eksikliği
• Duygusal tepkisizlik
• Planlamada yetersizlik

 

Ayrıca, psikopatik suçlar tarihte çokça işlenmiştir ve bugüne kadar istikrarlı bir şekilde büyümektedir. Psikopatik davranışlar toplum, doktorlar ve yargı sistemi tarafından daha iyi anlaşılmalıdır.

Sonuç olarak, her ikisinin de özellikleri benzerlik gösterebilir ancak semptomların yoğunluğu farklıdır. Her psikopat aynı zamanda sosyopattır. Ama her sosyopat psikopattır demek mümkün değildir. Sosyopatları, psikopatlardan ayıran en temel unsur ise az da olsa vicdanlarının olmasıdır. Psikopatlar vicdani duygulardan eksik bireylerdir.

Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere, sağlıcakla kalın…

Kaynaklar

Bhambhani, L. P., Prakash, S., & Tripathi, M. A. (2021) Psychopathy and Sociopathy: A Modern Understanding of Antisocial Personality Disorder. Indian Journal Of Social Studies And Humanities.

Arıkan Kemal (2021) Psikopati ve Sosyopati. Academic Article.

Öne Çıkan Görsel: Mebvizyon

Görsel 1: e-Psikiyatri

Görsel 2: Onedio