Manipülatif Hipnoz

Kişinin dikkatinin ve odağının yakın çevresinden ayrıştığı; duygular, biliş ve imgelem gibi iç deneyimlere çevrildiği uyanık farkındalık durumu olarak tanımlanan hipnozun ilk uygulanışının Antik Yunanlıların inşa ettiği uyku tapınaklarına kadar dayandığı düşünülmektedir. Cemil Sena Ongun’un, Pierre Janet’in kitabını çevirmesiyle 1935 yılında ülkemizde başlar. Bilinçli beklentiler duyusal uyaranları yaratabilir veya azaltabilir. Örneğin; bir atlet kendisini yarışa verdiği için ağrısının farkına varmayabilir. Bilinçli beklentiler her ne kadar duyusal uyaranların şiddetini etkilese de hipnotik durumdaki bilinçaltına yönelik telkinler kadar etkili olmadığı savunulmaktadır. İlkokul çağlarından başlayıp 80-90’lı yaşlarda da mümkün olabilen hipnoz, en kolay 10-18 yaş grubunda gerçekleşmektedir. Yeme bozuklukları, ağrı ve anestezide kullanılmasının yanı sıra nevrotik sorunu olan hastalar üzerinde hipnozun tedavi yöntemi olarak kullanılmasını ilk olarak Freud gerçekleştirmiştir. Hastalıkların tedavisinin yanı sıra pek çok alanda hipnoz kullanılmaktadır.

Hipnozun manipülatif kullanım alanları nelerdir?

Kitapta kullanılan dil, sinematik ve seslendirme gibi farklı farklı alanlarda karşımıza çıkmakta. Yapılan araştırmalara göre kitaplarda kullanılan kalıpların bir zevk tepkisini tetikleyip serotonin ve endorfin hormonlarının seviyesini yükseltebileceği tespit edilmiştir ve pek çok insanın bu kalıplardan dolayı bazı kitapları bağımlılık derecesinde sevdiği gözlemlenmiştir. Kitapların yanı sıra günümüzde hipnozun kullanım alanlarında en yaygın olanı sorulduğunda birden fazla kişinin aklına gelecek ilk cevap tabii ki televizyon olacak.

Özellikle reklamlarda karşımıza çıkan ve kişiyi daha fazla tüketmeye sürükleyen, kullanılan görseller ve anlatım teknikleri ve şarkılar ile birlikte bireyi yönlendirici etkisiyle ihtiyacı olmasa dahi almaya teşvik eder. Ne yazık ki hipnozun kullanımı bunlarla sınırlı kalmamakta, çeşitlenerek artmakta. Hipnoz aynı zamanda savaş stratejisi olarak da kullanılmaktadır. Bugün kitle infazında kullanılan yöntemlerden birisi olan bombaların taşıyıcılığını bedeniyle üstlenen kişilerin (canlı bomba), öncesinde hipnoza maruz kaldığını sonucuna ulaşabiliriz.

Hastalıkları tedavi etmek, kitap okuma oranını artırmak, bireyi tüketime sürüklemek ya da kitlelerin hayatta kalmasını etkileyecek kadar rolü olabilen hipnozu siz ne için kullanırdınız?

Kaynaklar:

Levent, A. (2013). Reklamlarda Hipnotik Dil Kullanımı içinde (s.3-24)

Telli, A. (2020). Hipnoz ve bilimde kullanım alanları . Journal of Medicine and Palliative Care , 1 (4) , 109-112 . DOI: 10.47582/jompac.747742