Yurtta Kalmanın Ruh Sağlığına Etkisi

Üniversite öğrencilerinin büyük bir çoğunluğu ailelerinden ayrılarak öğrenci evlerinde ya da öğrenci yurtlarında kalmaktadır. Yurtlar birkaç öğrencinin bir odayı paylaştığı, bazı alanların birçok insanla beraber kullanıldığı yerlerken öğrenci evleri bu bağlamda biraz daha bireysel kullanılan ve mahremiyetin daha çok sağlandığı yerlerdir. Yaşadığı yerden başka bir şehre taşınan burada yeni bir çevreyle yeni bir yaşama başlayan gençler için barındığı yer oldukça önemlidir. Bu noktada yurtta yeterli fiziksel koşullara sahip olunması, güvenlik, mahremiyet, beslenme, sosyal çevre ve sosyal aktiviteler öğrencilerin ruh sağlığını etkileyen faktörler arasında yer almaktadır.

Yurtta Beslenme ve Mahremiyet

Beslenme yurt ortamında bir sorun gibi görünmese de kimi zaman bir sorun haline dönüşebilmektedir. Evden farklı olarak yurtta yemek bir başkası tarafından hazırlanır ve bu da zamandan tasarruf edilmesi anlamına gelir. Fakat yurtlarda verilen yemekler çoğunluğa hazırlandığı için bazı durumlarda kişiye hitap etmeyen yemekler çıkabilmekte ya da besin değerleri düşük olabilmektedir. Aynı zamanda birçok insanla aynı yerde yemek yenmesi, aynı kaşık ve çatalın kullanılması hijyen sorunlarını da meydana getirebilmektedir.

Birçok alanın ortak olarak kullanılması mahremiyetin ortadan kalkmasına neden olur. Yurtta kişisel alan kavramı çok geçerli değildir. Çünkü neredeyse her yer herkese aittir. Tek kişilik odalarda kalınmıyorsa daha önce tanışmadığınız insanlarla bir odayı paylaşırsınız. Bu noktada oda arkadaşlarıyla bir düzen oluşturmak ve uyum içerisinde hareket etmek önem taşır. Nitekim bu durum kimileri için farklı insanları yakından tanımak ve arkadaş olmak için iyi bir fırsattır. Bu konuda yapılan çalışmaların birinde yurtta kalan öğrencilerin insan ilişkilerini geliştirme, başkalarının fikirlerine saygı duyma, olgunlaşma, sorumluluk ve paylaşma bilinci gibi kazanımlar elde ettiklerini göstermiştir.

Özerklik

Öğrencilerin üniversite ve dolayısıyla yurt hayatı genellikle 17-25 yaş aralığına denk gelmektedir. Nitekim bu da ergenlik döneminin sonu ve genç yetişkinlik döneminin yurt ortamında geçmesi anlamına gelmektedir. Kişi bu dönemde ileriye dönük mesleki ve akademik planlar yapmakta ve üretkenlikleri artmaktadır. Ayrıca  kendi kararlarını kendileri aldıkları, bireyselleşerek tek başlarına bir yetişkin olmak için çabaladıkları bir dönemdir. Aynı zamanda kişilerin bu dönemde toplumsal konulara ilgisi ve görüş geliştirme girişimleri artmaktadır. Yurt ortamını kişiye hem olumlu hem de olumsuz yaşantılar katabilmektedir. Örneğin aynı odada kalınan kişilerle farklı değerlere sahip olma ve çatışmalar yaşama, yurttaki çevreye uyum sağlayamama ve sosyalleşememe, yurdun kendine ait kurallarının kişiyi kısıtlaması olumsuz deneyimlerdendir. Diğer yandan  insan ilişkileri kurma ve yürütme becerisini geliştirme, sosyalleşerek farklı insanlar tanıma, parayı idare etme becerisini geliştirme kişinin yaşadığı olumlu deneyimler arasındadır.

Akademik Stres

Akademik hayatın getirdiği stres ve sosyal aktivitelere katılım yurtta ruh sağlığını etkileyen faktörlerdendir. Öğrenciler akademik olarak iyi bir performans gösterebilmek için stres yaşayabilirler. Aynı zamanda sosyal aktivitelerden de geri kalmamaları yönünde baskı hissedebilirler. Yurt ortamı bu baskıyı arttırabilmektedir. Sosyal aktivitelerden geri kalma, diğer insanlarla etkileşim halinde olmamanın verdiği yalnızlık hissi kişiyi olumsuz etkileyebilir. Diğer taraftan gece geç saatlerde yapılan aktiviteler, gürültülü oda arkadaşları uyku düzenini bozabilmektedir. Bu da kişinin yorgun ve sinirli hissetmesine neden olarak ruh sağlığını etkileyebilir.  Uyku düzeni oluşturmak, sağlıklı beslenmek, stres yönetimi tekniklerini bilmek ve sosyal ağlar oluşturmak ruh sağlığını korumada etkili yollardandır. Yurtta kalan öğrenciler ruh sağlığıyla ilgili sorunlar yaşıyorsa yurdun rehberlik hizmetinden faydalanabilirler. Ayrıca yurdun dışında da profesyonellerden yardım alabilirler.

Yurtta Güvenlik

Barınılan yerin güvenli olması ruh sağlığını etkileyen önemli faktörler arasındadır. Yurtta kalan öğrencilerin hem kendilerinin hem de ailelerin rahat etmesi, yurt ortamının huzurlu olması, yurt yönetiminin sorumluluklarını yerine getirmesi ve öğrencilerin haklarını gözetmeleri, fiziksel şartların yaşanabilir olması hem öğrenciler ve aileler hem çalışanlar hem de toplum için çok önemlidir. Bu faaliyetlerin aksaması ya da kesilmesi durumunda başta yurtta kalan öğrencilerin daha sonra yurtla ilgili diğer paydaşların hem psikolojik sağlığının hem de fiziksel sağlığının olumsuz etkilenmesine neden olabilmektedir.  Geçtiğimiz günlerde Aydın’da bir kız yurdunda kalan Zeren Ertaş’ın yaşanan asansör kazası sonucu hayatını kaybetmesi ve 15 kişinin yaralanması böyle bir problem oluştuğu takdirde işlerin ne kadar kötüye gidebileceğine verilecek üzücü örneklerden biridir. Bu durum sadece Zeren ve ailesini değil yurtta kalan birçok insanı ve toplumu oldukça derinden etkilemiştir. Bu tarz olayların bir daha yaşanmamasını umuyor ve Zeren’in ailesine başsağlığı diliyorum.

Diğer yazılarımıza buradan ulaşabilirsiniz.

Kaynaklar

Arlı, E. (2013). Barınma yerinin üniversite öğrencilerinin kişisel ve sosyal gelişim ve akademik başarı

üzerindeki etkilerinin odak grup görüşmesi ile incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (2), 173-178.

Demirbilek, M. (2012). Yurtlarda kalan öğrencilerin arkadaşlık ilişkileri, arkadaşlık ilişkileriyle bağlantılı

sorunları ve çözümüne yönelik bir model denemesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 1-24.

Özgür, G., Babacan Gümüş, A., & Durdu, B. (2010). Evde ve yurtta kalan üniversite öğrencilerinde

yaşam doyumu. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 1(1), 25-32.

Öne Çıkan Görsel: Twitter.com

Görsel 1: Bucknell.edu

Görsel 2: Pinterest.com

Editör: Gülbin Daldal